روزنامه نگار نوشيروان: توجيه بمباران اتمي ژاپن در روزنامه همشهری!

آنچه را که امروز (8/25/2011) برمن گذشت؛ دیدم، شنیدم، انجام دادم، نتوانستم انجام دهم و ....

توجيه بمباران اتمي ژاپن در روزنامه همشهری!

مطلبي كه در صفحه 7 روزنامه همشهري چاپ شده است.

دوشنبه 24 امُرداد 1390 همشهری ـ روزنامه شهرداري تهران در صفحه 7 خود مطلبي تحت عنوان «تسليم ژاپن در جنگ جهاني دوم» نوشته بود كه مرا به ياد ماجرايي انداخت كه در امُرداد 1348 در تحريريه روزنامه اطلاعات ناظر آن بودم و لازم است كه به صورت يك تجربه به آن توجه شود، در ذهن بماند و درس شود.
    در آن زمان (42 سال پيش) در روزنامه اطلاعات دبير خبر و نيز مسئول صفحه 5 (صفحه گزارش روز = فیچر = کانتکست) بودم. از ديرزمان عادت براين بود كه سفارتخانه هاي برخي دولتها، بولتن به روزنامه هاي تهران مي فرستادند و اين بولتن ها حاوي مطالب مورد علاقه دولت مربوط بود و برپايه منافع و سیاست آن دولت تنظيم مي شد ولي روزنامه ها در نقل مطالب بولتن ها آزاد بودند. البته گاهي هم اصرار دركار بود.
    در امُرداد 1348 به مناسبت سالروز تسليم بدون قيد و شرط ژاپن (در 15 آگوست 1945) و پايان جنگ جهاني دوم در هر دو جبهه (اروپا و خاور دور)، پيك يك سازمان خارجي ظاهرا فرهنگي يك نوشته تايپ شده با دو عكس براي چاپ در صفحه 5 آورده بود. «نوشتهِ وارده» در توجيه بمباران اتمي ژاپن در ششم و نهم آگوست 1945 بود كه منجر به مرگ دهها هزار ژاپني، بيماري صدها هزار تن ديگر و ويراني بنادر هيروشيما و ناگاساكي شده بود. در «نوشته وارده» به طور غير مستقيم و به طرزي ماهرانه توجيه شده بود كه اگر بمباران اتمي صورت نمي گرفت صدها هزار و بلكه يك ميليون نظامي آمريكايي كشته مي شدند و حالت جنگ در خاور دور تا مدتي نامعلوم ادامه مي يافت. با وجود اين، در نوشته ذكر شده بود كه مجمع الجزاير ژاپن در محاصره دريايي قرارداشت، فاقد دفاع دريايي، و دچار كمبود مواد غذايي و سوخت بود.
    چون «نوشته وارده» در توجيه بمباران اتمي بود و يكطرفه تنظيم شده بود، انتشار آن را مغاير بي طرفي روزنامه ديدم كه باعث انتقاد و احيانا ريزش مخاطبان مي شد و لذا، پيك را به اطاق سناتور عباس مسعودی ناشر و مدیر روزنامه فرستادم تا وي درباره آن تصميم بگيرد.
     بعد از ظهر آن روز، سناتور مسعودی موضوع «نوشته وارده» را در جلسه شوراي دبيران روزنامه مطرح و خواست كه تسليم فشار نشويم و ذهن مخاطبان را خراب نكنيم. او گفت كه نوشته اي به آن صورت (توجيه غير مستقيم بمباران اتمي) درصورتي قابل چاپ شدن است كه نام نويسنده اش ذكر شود و نشان دهد كه نظر تنها يك فرد و یا یک دولت است و درست و نادرست بودنش به ما (روزنامه) مربوط نيست. وی در توجيه مخالفت خود با چاپ آن «نوشته وارده» گفت: ژاپن ـ مركب از 6 هزار و 852 جزيره ميان دريا قراردارد و از جولاي 1945 در محاصره صدها ناو بود و راه ورود و خروج به آن مسدود، و اگر ده ميليون نظامي هم در اين جزاير داشت قادر به تعرّض نبود و دير و يا زود بر اثر قحط و غلاء ناچار به تسليم شدن بود و راه ديگري جز اين نداشت و بنابراين، «بمباران اتمي» ضرورت نداشت. بمباران هيروشيما و ناگاساكي صرفا با هدف سياسي و ترسانيدن روسها صورت گرفت كه هنوز سلاح اتمي نداشتند ولي در برلين بودند و با 14 ميليون نظامي و دهها هزار تانك خود و هواپيما مي توانستند كه نه تنها همه اروپا بلكه در فصل زمستان آلاسكا و كانادا را هم بگيرند. مطالب وارده از اين قبيل و يا دريافت شده از خبرگزاري هارا بدون بررسي و دوباره نويسي به دست چاپ ندهيد. اگر خودتان درباره موضوعي و سابقه كار اطلاع كافي نداريد با ارباب اطلاع و استادان مربوط تماس بگيريد. شما مبلّغ ديگران نيستيد، به اعتماد مخاطبان خيانت نكنيد و متقاضيان چاپ مطالب را هم نزد من نفرستيد كه احيانا مغلوب حُجب و حيا شوم و اجبارا موافقت کنم. ما روزنامه نگار هستيم، هموطنان به ما اعتماد دارند، ما نبايد آنان را فريب و ذهنشان را تغيير بدهيم. افراد اگر اصرار به چاپ مطالب خود دارند بروند در آن باره كتاب بنويسند و در اين صورت مردم آزاد خواهند بود كتابشان را بخرند و يا نخرند.
    مطلب صفحه 7 روزنامه شهرداري بي شباهت به «نوشته وارده» امُرداد 1348 نبود. در چاپ مطلب تعمد در ميان نبوده ولي بهتر است كه چنين مطالب، قبل از چاپ در جلسه دبيران مطرح و با اصحاب نظر و اطلاع و استادان مربوط در ميان گذارده شوند.

بازگشت به فهرست مطالب...

این ژورنال را از اول شهريورماه 1390 (اگوست2011) آغاز می کنم در دو بخش؛ یک بخش که مربوط به روز است تحت این عنوان آنچه را که امروز (ذکر تاریخ) برمن گذشت؛ دیدم، شنیدم، انجام دادم، نتوانستم انجام دهم و .... بخش دیگر خاطرات گذشته است ـ خاطرات یک روزنامه نگار در طول 55 سال خبرنگاری، دبیری و سردبیری که داستان واقعی، تاریخ و ازجمله تجربه شخصی هستند، جالب و آموزنده. عنوان این بخش خاطرات گذشته و سپس تیتر مطلب مربوط خواهد بود. امید است که این «تجربه حیات» که نگارنده نمی خواهد با او به گور رود فایده بخش باشد.

متن کامل ...